Güney Liman İskelesi hava fotoğrafı (Kadıoğlu, 2021, 302, Figür 134a)
Antik dönemde bir liman kenti olan ve deniz ticareti ile ekonomik açıdan öncü bir konuma ulaşan Teos antik kentinin kuzey ve güney limanı olmak üzere iki limanı bulunmaktadır.
Güney Liman’ın güney iskelesi ise Anadolu kıyılarındaki en iyi korunmuş iskele örneklerinden biridir. Çift çeperli atkılı duvar tekniği ile muntazam bir işçilikle inşa edilmiş olan dalgakıranın kuzeyine bitişik iskele platformu kısmen iyi korunmuş olarak açığa çıkarılmıştır. Platformun kıyıya bakan kısmında 3,5 m aralıklarla yerleştirilmiş bağlama halkalarından birçoğu günümüze ulaşmış ve bazıları yöre balıkçıları tarafından halen aynı işlevle kullanılmaktadır. Eldeki veriler limanın sadece güney iskelesine yaklaşık 50 teknenin bağlanabileceğini göstermektedir.
Özellikle Hellenistik Dönem’den beri bilinen ve Sığacık, Karagöl mevkiinde yer alan mermer ocaklarından çıkarılan Teos Grisi ve Africano mermer cinslerinin diğer Roma kentlerine deniz yolu ile taşınması limanların önemini daha da arttırmaktadır. Günümüzde görülebilen iskeleye ait kalıntılar Roma Dönemi’ne tarihlenmektedir.
Mendirekten kuzeye doğru ilerlendiğinde, kent surları ile hemen hemen paralel bir hatta iç liman platformunun sınırını oluşturduğu düşünülen harçlı katmanlar bulunmuştur. Bu harçlı katmanlar liman dolgusunda bulunan tuğla kırıkları ve tuğla tozuyla hazırlanmış Roma betonu ile benzerlik gösterir. Bu katmanların hattı, mendirek ile dik açı yapılarak 140 metre kuzeydoğuda takip edilir. Daha sonra kuzeybatıya 28 m’lik bir dönüş yapar. Bu hattın, mendirekte demirleyen küçük/orta kapasiteli teknelerden ziyade, daha büyük ticari gemilerin yanaştığı iç liman rıhtım hattı olabileceği düşünülmektedir.
Teos ve yakın çevresi arkeolojik haritası (Kadıoğlu, 2021, 25, Harita 4)