Teos Roma Tiyatrosu (güneyden görünüş) (Kadıoğlu, 2021, 286, Figür 126)

Dionysos Tapınağı’nın kuzeydoğusunda, akropolün güneydoğu eteğinde yer alan tiyatro doğal bir yamaca yaslanmaktadır. Güneydoğuya yönlendirilmiş olan yapı Yunan tiyatro geleneğinde inşa edilmiş olmasına karşın Roma Dönemi öncesine dair arkeolojik veriye rastlanmamıştır. Güney Liman’a doğru yönlendirilmiş antik tiyatro, Akropolis’in güneyindeki tepenin (Kocakır) güney yamacına topografyaya uygun olarak 10° doğuya dönük inşa edilmiştir. Yapı, iki bölümlü cavea (alt ve üst), orkhestra, sahne binası ve olasılıkla iki katlı sütunlu sahne cephesine (scaenae frons) sahiptir. 86 m çapındaki cavea, sahne binası dahil kuzey-güney yönde 59,80 m genişliğinde ve doğu-batı yönde 84,60 m uzunluğundadır. Yarım daireyi her iki taraftan 6° aşan at nalı planlıdır. Alt cavea’da orkhestra duvarından üst cavea’ya doğru krem-bej renkli yerel kireçtaşından 8 oturma sırası ile kerkides ve klimakes’ler son dönem kazı çalışmalarıyla tespit edilmiştir. Alt cavea, 6 merdiven sırasıyla (klimakes) 5 dilime (kerkides=cunei) ayrılmış olup alt kısmı doğal yamaca üst kısmı ise kemerli ve tonozlu bir altyapıya yaslanmaktadır. Hem alt hem üst cavea’da oturma sıraları harçlı moloz taş temel üzerine yerleştirilmiştir.

Hem 1960’lı yıllarda hem de yeni dönem kazı çalışmalarında sahne binası önüne inşa edilmiş olan çok katlı sahne binası sütunlu cephesi (scaenae frons) ile proskenion cephesine (frons pulpiti) ait birçok bezemeli mimari blok ele geçmiştir. Hem bu blokların varlığı hem de yazıtlı heykel kaideleri, tiyatroda MS 2. yüzyılın başındaki yapı faaliyetlerine işaret etmektedir.

Tiyatro’da 1963 yılında bulunan heykel kaidesi üzerindeki yazıt, Tiberius Claudius Philistes’i kentin yeni kurucusu Athamas olarak adlandırmaktadır.

Teos ve yakın çevresi arkeolojik haritası (Kadıoğlu, 2021, 25, Harita 4)